امام صادق علیه السلام در خطبه‏اى که به ذکر حال و صفات رسول خدا و ائمه علیهم السلام اختصاص داده (درباره رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند :
گناهان بزرگ و کارهاى زشت مردم ، مانع نشد از اینکه خداوند از روی بردبارى و وقار و مهربانى که داشت ، براى آنها محبوب ‏ترین و شریف ترین پیغمبرانش را ، یعنى محمد بن عبد اللَّه (صلی الله علیه و آله و سلم ) را برگزیند؛
کسی را که در حریم عزت تولد یافته، و در خاندان شرافت اقامت گزیده، حسبش ناآمیخته (با گناه) و نسبش آلوده نگشته بود، صفاتش بر دانشمندان نامعلوم نبود ، پیغمبران در کتب خود به وجودش مژده داده ، و صفاتش را دانشمندان بیان کرده و حکیمان در وصفش اندیشیده بودند ، پاکیزه اخلاقى بود بى‏نظیر ، هاشمى نسبى بى‏مانند ، ابطحی(مکه- یا ناحیه ای نزدیک مکه) وطنى است بى‏همتا....
حیا صفت او بود و سخاوت طبیعتش، بر متانت‏ها و اخلاق نبوت سرشته شده و اوصاف و خویشتن‏دارى ‏هاى رسالت بر او مهر شده بود. تا آنگاه که اسباب تقدیرات خدا در باره او به پایان رسیدند و قضاى الهى در باره او جارى شد و امر او به نهایت رسید و حکم حتمى خدا او را به سوى سرانجامش برد،
هر امتى امت پس از خود را بوجودش مژده داد، و پشت به پشت هر پدرى او را به پدر دیگر تحویل داد، از زمان آدم علیه السلام تا برسد به پدرش عبد اللَّه، اصل و حسبش به زنا آمیخته نشد و ولادت او با نزدیکى نامشروعى پلید نگشت، ولادتش در بهترین طایفه و گرامی ترین نواده (بنى هاشم) و شریفترین قبیله (فاطمه مخزومیه) و محفوظترین شکم باردار (آمنه بنت وهب) و امانت‏دارترین دامن بود.
خدا او را برگزید و پسندید و انتخاب کرد، و کلیدهاى دانش و سرچشمه‏ هاى حکمت را به سپرد .
او را مبعوث کرد تا رحمت بندگان و بهار جهان باشد.
و خدا کتابى را بر او نازل کرد که بیان و توضیح هر چیز در آنست، یعنى قرآنى به زبان عربى بر کنار از کجى تا شاید مردم پرهیزگار شوند، آن را براى مردم بیان کرد و توضیح داد، با دانشى که تفصیلش داد و دینى که آشکارش ساخت و واجباتى که آنها را لازم نمود و حدودى که براى مردم وضع کرد و بیان نمود و امورى که آنها را براى مخلوقش کشف کرد و آگاهشان ساخت.
در آن امور راهنمائى به سوى نجات است و نشانه‏هائى که به هدایت خدا دعوت کند. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم رسالتش را تبلیغ کرد و مأموریتش را آشکار ساخت و بارهاى سنگین نبوت را که به گردن گرفته بود، به منزل رسانید، و به خاطر پروردگارش صبر کرد، و در راهش جهاد نمود و براى امتش خیرخواهى کرد و ایشان را به نجات دعوت کرد ، و به یاد خدا تشویق نمود، و به راه هدایت دلالت فرمود ، به وسیله برنامه ‏ها و انگیزه‏هایى که پایه‏هاى آن را براى بندگان پى‏ریزى کرد و مناره‏هائى که نشانه‏هایش را برافراشت تا مردم پس از او گمراه نشوند و آن حضرت نسبت به مردم دلسوز و مهربان بود.